هنگامی که سرخرگهای بزرگ ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک نیز باریکتر شوند، فشار خون بالا می رود. قلب همانند یک پمپ با انقباض و استراحت خود، خون را به داخل عروق
می‌فرستد. در زمانهای مختلف مراحل این پمپاژ، فشار خون در سرخرگها تغییر می‌کند.
بالاترین میزان فشار خون، فشار سیستولیک است که همان فشاری است که به هنگام انقباض ماهیچه قلب موجب می‌شود تا خون از قلب به سایر نقاط بدن برسد. کمترین میزان فشار خون، فشار دیاستولیک است که فشار بین ضربانهای قلب محسوب می‌شود و مربوط به زمانی است که قلب در حالت استراحت است.
فشار خون وقتی طبیعی است که فشار ماکزیمم شما ۱۲۰ میلی‌متر جیوه یا پایین‌تر و فشار مینیمم شما ۸۰ میلی‌متر جیوه با پایین‌تر باشد. اگر فشار خون ماکزیمم ۱۴۰ میلی متر جیوه یا بالاتر و فشار خون مینیمم شما ۹۰ میلی متر جیوه یا بالتر باشد، فشار خون شما بالا است. هر دو عدد فشار خون ماکزیمم یا مینیمم اهمیت دارد. اگر در سه نوبت جداگانه اندازه‌گیری فشار خون شما بالا باشد، احتمالا به بیماری پرفشاری خون مبتلا هستید.
در صورتی که فشار ماکزیمم شما بین ۱۲۰ تا ۱۳۹ میلی‌متر جیوه و فشار مینیم شما بین ۸۰ تا ۸۹ باشد؛ شما به “پیش-فشار خون بالا” یا “پیش-پرفشاری خون” مبتلا هستید. افرادی که در این گروه قرار می‌گیرند، با احتمال بیشتری نسبت به افراد دیگر ممکن است به بیماری فشارخون بالا یا پرفشاری خون مبتلا شوند، مگر اینکه اقداماتی برای پیشگیری به عمل آورند.
فشار خون بالا به دو مرحله یک و دو تقسیم می‌شود:
| رده فشار خون | فشار خون ماکزیمم (سیستولی) |
فشار خون مینیمم (دیاستولی) |
| طبیعی | کمتر از ۱۲۰ | کمتر از ۸۰ |
| پیش-پرفشاری خون | ۱۲۰ تا ۱۳۹ | ۸۰ تا ۸۹ |
| پرفشاری خون | ||
| مرحله یک | ۱۴۰ تا ۱۵۹ | ۹۰ تا ۹۹ |
| مرحله دو | ۱۶۰ یا بالاتر | ۱۰۰ یا بالاتر |
هنگامی که فشار خون سیستولی و دیاستولی شما در دو رده متفاوت قرار می‌گیرد، از رده بالاتر برای طبقه‌بندی استفاده کنید، برای مثال اگر فشار خون ۱۶۰ روی ۸۰ در مرحله دوی فشار خون بالا قرار می‌گیرد.
افراد مبتلا به دیابت یا بیماری کلیوی اگر فشار خون ۱۳۰ روی ۸۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر باشد، استثنائا در رده پرفشاری خون یا فشار خون بالا قرار می‌گیرند.دو نوع فشار خون بالا وجود دارد:
فشار خون اولیه: حدود ۸۰ درصد بیماران مبتلا به فشار خون بیماری خاصی به عنوان علت فشار خون پیدا نمی‌شود و به این دسته بیماران فشار خون اولیه اطلاق می‌شود. در واقع این گروه کسانی هستند که به دلیل استعداد ژنتیکی در معرض این بیماری هستند و در سن بالاتر از ۳۰ سال به دلایلی مثل چاقی، کم تحرکی، خوردن نمک زیادی و دلایل ناشناخته دیگر فشار خونشان بالا می رود و بیمار می شوند. این نوع فشار خون فقط کنترل می شود و درمان کامل ندارد.
فشار خون ثانویه: در مقابل این نوع فشار خون نوع دیگری از این بیماری وجود دارد که در آن عامل مشخصی برای ابتلا به فشار خون وجود دارد. به این دسته فشار خون ثانویه گفته می شود که در این بیماران می توان با مداوای بیماری اصلی، فشار خون را کاملا درمان کرد. فشار خون های ثانویه خصوصیاتی دارند که آنها را از نوع اولیه که نوع شایع و معمول است متمایز می سازد.
سن شروع این نوع از فشار خون ها یا در جوانی و کمتر از ۳۰ سال است یا خیلی دیرتر از معمول مثلا در سنین بالای ۶۰ سال شروع می شوند. نکته مهم دیگر شدت این نوع از فشار خون و سرسختی در برابر درمان های رایج است. در نهایت آنچه مهم است این که در برخورد با فشار خون بخصوص انواع شدید و مقاوم باید به فکر بیماری های عامل فشار خون ثانویه و درمان آنها باشیم.
شرایط گوناگون و مصرف داروهای مختلف می توانند منتهی به فشار خون ثانویه شوند که عبارت هستند از:
- مشکلات کلیوی
- تومور غده فوق کلیه
- نقص مادرزادی قلب
- داروهای خاصی مانند داروهای جلوگیری از بارداری، داروهای ضد احتقان، داروهای مُسکنی که به صورت آزاد فروخته می شوند و برخی داروهای تجویزی دیگر
- داروهای غیر قانونی مانند کوکایین و آمفتامین
کلنیک آنلاین پزشکی
